Dünya genelinde yaklaşık 360 milyon insanı etkileyen anksiyete, en yaygın ruh sağlığı sorunları arasında yer alıyor. İspanya Ulusal Araştırma Konseyi ve Miguel Hernandez Üniversitesi araştırmacıları, beyindeki çok küçük bir nöron grubunu yeniden dengeleyerek kaygı, depresyon ve sosyal çekilme belirtilerini tamamen tersine çevirmeyi başardı.
Çalışmada odak noktası, duygu yönetimi, hatırlama ve karar vermede kritik rol oynayan amigdala oldu. Araştırmacılar, burada bulunan belirli nöronlarda aşırı aktif hale gelen GRIK4 adlı geni hedef aldı.
Bu gen aşırı ifade edildiğinde GluK4 isimli bir proteinin seviyesini yükseltiyor ve bu da kaygıya benzer davranışları tetikliyor: açık alanlardan kaçınma, sosyalleşmekten çekinme, depresif belirtiler ve nesne tanıma zorluğu gibi.
GEN DÜZENLEME İLE KAYGI BELİRTİLERİ TAMAMEN ORTADAN KALKTI
Bilim insanları GRIK4 geninin fazla kopyalarını kesip çıkarmak için gen düzenleme teknikleri kullandı. GluK4 proteininin azaltılması sonucunda, farelerde tüm kaygı ve sosyal çekilme belirtileri kayboldu.
Araştırmanın kıdemli isimlerinden nörobilimci Álvaro García, “Bu kadar basit bir ayarlamanın kaygı ve sosyal davranış bozukluklarını tamamen tersine çevirmesi gerçekten dikkat çekici,” dedi.
AMİGDALANIN BELİRLİ BİR BÖLGESİNDEKİ NÖRONLAR ANAHTAR ROL OYNUYOR
Ekip, kaygı davranışlarının bazolateral amigdala (BLA) içindeki belirli bir nöron grubundan kaynaklandığını ortaya koydu. Bu nöronların aktivitesi normale döndürüldüğünde, farelerin davranışı da tamamen normale döndü.
Tedavi edilen fareler nesne tanıma testlerinde hâlâ zorlandı; bu durum, anksiyetenin beyinde amigdala dışında da bazı bölgeleri etkilediğini ve yalnızca GRIK4’ün azaltılmasıyla onların düzelmediğini gösterdi.
Çalışmanın ortak yazarı Juan Merma, “Amigdalanın kaygıda rol oynadığını zaten biliyorduk, ancak şimdi yalnızca bu nöron grubunun dengesizliğiyle bile patolojik davranışların ortaya çıktığını gösterdik” dedi.
İNSANLAR İÇİN YENİ TEDAVİLERİN KAPISINI ARALAYABİLİR
Araştırmacılar, genetik olarak değiştirilmemiş ve doğal olarak yüksek kaygı düzeyine sahip farelerde de aynı yöntemi uyguladı ve başarılı oldu. Bu, tedavinin daha geniş bir uygulama potansiyeline işaret ediyor.
Çalışma henüz insanlarda tekrarlanmadı ancak fareler bu tür beyin araştırmaları için güçlü modeller kabul ediliyor. Bu bulgular, gelecekte insan anksiyetesini hedef alan, çok daha lokalize ve etkili tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine öncülük edebilir.
Çalışmanın son yazarlarından Ramón Lerma, “Bu özel nöral devreleri hedeflemek duygu durum bozukluklarını tedavi etmek için etkili ve daha hassas bir strateji olabilir” diye konuştu.
Araştırma iScience dergisinde yayımlandı.