Londra Üniversitesi’nden astrofizikçi Graham Jones’a göre, bu yaz Dünya’nın dönüşü üç farklı tarihte normalden daha hızlı olacak: 9 Temmuz, 22 Temmuz ve 5 Ağustos. Bu tarihlerde zaman sırasıyla 1.30, 1.38 ve 1.51 milisaniye kısalabilir.


BİRÇOK SİSTEMİ ETKİLEYEBİLİR

Her ne kadar bu fark milisaniyelerle ölçülse de, uzmanlar bunun uydu sistemlerinden GPS doğruluğuna, hatta zaman ölçümüne kadar birçok sistemi etkileyebileceği uyarısında bulunuyor.

Rusya’daki Moskova Devlet Üniversitesi’nden bilim insanı Leonid Zotov ise “Kimse böyle bir şeyi beklemiyordu. Bu hızlanmanın nedeni henüz açıklanamıyor” diyerek bilim dünyasındaki şaşkınlığı dile getirdi.

2020'DEN BU YANA REKORLAR KIRILIYOR

Normalde Dünya, bir tam dönüşünü 24 saatte yani tam olarak 86.400 saniyede tamamlıyor. Ancak bu süre, doğal afetler, okyanus akıntıları, atmosferik hareketlilik gibi çeşitli etkenlerle milisaniyelik düzeyde değişebiliyor.

Dünya’nın dönüş hızındaki bu değişimleri atom saatleri sayesinde hassas bir şekilde ölçen bilim insanları, 2020 yılından bu yana Dünya’nın her zamankinden daha hızlı döndüğünü tespit etti. Uzmanlar 19 Temmuz 2020’de gününde 1.47 milisaniye ve 9 Temmuz 2021’de yine aynı oranda bir kısalma olduğunu fark etti. 30 Haziran 2022’de ise 1.59 milisaniyelik bir rekor kısalma ölçüldü. Uzmanlar, 2023 yılında da hafif bir yavaşlama yaşandığını ifade etti.

Ancak 2024 yılı, arka arkaya kırılan rekorlarla şimdiye kadarki en kısa günlerin olduğu yıl olarak kayıtlara geçti. Öyle ki, 5 Temmuz 2024, Dünya’nın dönüşünün 1.66 milisaniye daha hızlı tamamlandığı en kısa gün olarak tarihe geçti.


NEGATİF SANİYE GÜNDEMDE

Bu tarz değişikliklerin sadece astronomik verilerle sınırlı olmadığını açıklayan uzmanlar, GPS sistemleri, cep telefonu şebekeleri ve finansal işlemler gibi sistemlerin milisaniyelik hassasiyetle çalıştığı için bu küçük değişimlerin bile ciddi sorunlara yol açabileceğini açıkladı.

Şu an dünya genelinde zamanı belirlemek için Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) kullanılıyor. Dünya’nın dönüşü yavaşladığında zaman zaman “artık saniye” ekleniyor. Ancak uzmanlar, Dünya bu şekilde hızlanmaya devam ederse ilk kez “negatif artık saniye” eklenmesinin gündeme gelebileceğini söylüyor.

Bilim insanları hâlâ Dünya’nın neden hızlandığını tam olarak açıklayamıyor. Ay’ın yörüngesi, Dünya’nın çekirdeği, okyanus akıntıları ve rüzgâr sistemleri gibi birçok faktör masaya yatırılmış durumda. Ancak mevcut atmosfer ve okyanus modelleri bu hızlanmayı açıklamakta yetersiz kalıyor.

Zotov, “Er ya da geç Dünya tekrar yavaşlayacaktır. Ancak şimdilik  hız kesmeden dönmeye devam ediyor" açıklamasında bulundu.

Kaynak: Hürriyet